gruczolak prostaty

Gruczolak prostaty, zwany także łagodnym przerostem gruczołu krokowego (BPH), występuje niezwykle często u mężczyzn po 40. roku życia. Przy tej chorobie dochodzi do łagodnego rozrostu tkanki gruczołowej gruczołu krokowego, co może prowadzić do ucisku cewki moczowej, upośledzonego odpływu moczu z pęcherza i w rezultacie dyskomfortu podczas oddawania moczu. Gruczolak prostaty może również powodować poważne problemy z pęcherzem i nerkami.

W artykule omówiono przyczyny i objawy gruczolaka prostaty oraz nowoczesne metody diagnozowania i leczenia tej choroby. Istnieje wiele skutecznych metod leczenia łagodnego przerostu gruczołu krokowego, w tym nie tylko farmakoterapia i otwarta chirurgia, ale także minimalnie inwazyjne metody chirurgiczne. Kiedy pojawią się pierwsze objawy choroby, należy skonsultować się z lekarzem, który uwzględni Twoje objawy, wielkość przerostu, a także ogólny stan zdrowia i zaproponuje najbardziej optymalną opcję leczenia.

Powody

Do tej pory nie jest do końca jasne, co dokładnie powoduje powiększenie prostaty. Może to jednak wynikać ze zmiany równowagi hormonów płciowych w męskim ciele. Przez całe życie mężczyźni produkują zarówno testosteron, męski hormon, jak i niewielkie ilości estrogenu, żeńskiego hormonu płciowego. Wraz ze starzeniem się organizmu ilość aktywnego testosteronu we krwi spada, podczas gdy ilość estrogenu pozostaje na mniej więcej tym samym poziomie. Badania wykazały, że wyższy udział estrogenu przedostającego się do gruczołu krokowego może zwiększać aktywność substancji przyspieszających wzrost komórek prostaty.

Inna teoria wskazuje na rolę innego męskiego hormonu płciowego – dihydrotestosteronu – który ma znaczenie dla rozwoju i wzrostu prostaty w młodszym wieku. Niektóre badania wykazały, że nawet gdy poziom testosteronu we krwi zaczyna spadać, nadal jest wysoki poziom dihydrotestosteronu w gruczole krokowym, który może popchnąć komórki prostaty do dalszego wzrostu.

Gruczoł krokowy znajduje się bezpośrednio pod pęcherzem. Cewka moczowa (lub cewka moczowa), która odprowadza mocz z pęcherza, przebiega przez środek gruczołu krokowego. To właśnie dzięki tej anatomicznej budowie powiększona prostata jest w stanie zablokować przepływ moczu.

Czynnikami ryzyka powiększonej prostaty mogą być:

1. Wiek. Mężczyźni poniżej 40 roku życia rzadko mają objawy przerostu gruczołu krokowego. Około 30% mężczyzn doświadcza łagodnych objawów do 60 roku życia, a około 50% do 80 roku życia.
2. Obecność BPH u krewnych. Jeśli twoi krewni, tacy jak ojciec lub brat, mają problemy z gruczołem krokowym, oznacza to, że możesz również mieć zwiększone ryzyko rozwoju przerostu prostaty.
3. Inne schorzenia, takie jak cukrzyca, choroby sercowo-naczyniowe i zaburzenia erekcji. Badania pokazują, że cukrzyca, zaburzenia erekcji oraz choroby serca i naczyń mogą w niektórych przypadkach zwiększać ryzyko rozwoju BPH.
4. Styl życia. Otyłość zwiększa ryzyko BPH, a ćwiczenia mogą to ryzyko zmniejszyć.

Jednak obecność żadnego z powyższych czynników nie jest powodem, aby sądzić, że na pewno rozwinie się gruczolak prostaty.

Objawy

Nasilenie objawów u różnych osób z gruczolakiem prostaty jest różne.

Typowe oznaki i objawy BPH obejmują:

• częsta lub pilna potrzeba oddania moczu.
• wzrost częstości oddawania moczu w nocy (nokturia).
• niemożność całkowitego opróżnienia. pęcherz moczowy.
• obecność resztkowej objętości moczu w pęcherzu.
• słaby strumień moczu lub sporadyczne zatrzymywanie się podczas oddawania moczu.
• trudności z rozpoczęciem oddawania moczu.
• wyciek moczu pod koniec oddawania moczu.
• częste infekcje dróg moczowych.
• całkowita niezdolność do oddawania moczu (bezmocz).
• obecność krwi w moczu (krwiomocz).

Warto wiedzieć, że wielkość gruczołu krokowego niekoniecznie determinuje nasilenie objawów. Niektórzy mężczyźni z łagodnie powiększoną prostatą mogą mieć poważne objawy, podczas gdy inni mężczyźni, nawet z bardzo powiększoną prostatą, mogą mieć łagodne objawy. Prawie wszyscy pacjenci doświadczają stopniowego pogarszania się objawów w czasie. Niezwykle rzadko objawy ustabilizują się, a nawet z czasem się poprawią.

Diagnostyka

Jeśli podejrzewasz BPH, twój lekarz zada szczegółowe pytania dotyczące twoich objawów i przeprowadzi badanie fizykalne. Ta początkowa faza może obejmować:

1. Ankieta mająca na celu identyfikację objawów i czynników ryzyka choroby.
2. Cyfrowe badanie odbytnicze. Aby ocenić wielkość i kształt gruczołu krokowego, lekarz będzie musiał włożyć palec do odbytnicy. To badanie jest niezwykle pouczające, pozwalając na wyciągnięcie wstępnych wniosków na temat stanu gruczołu krokowego.
3. Analiza moczu. Analiza próbki moczu może pomóc w wykluczeniu infekcji lub innych stanów, które mogą powodować podobne objawy.
4. Badanie krwi. Wyniki badań krwi mogą wskazywać na problemy z nerkami.
5. Badanie krwi na antygen specyficzny dla prostaty (PSA). PSA to białko wytwarzane wyłącznie przez tkankę prostaty. Gdy prostata jest zdrowa, we krwi znajduje się bardzo mało PSA. Test można wykonać w laboratorium, szpitalu lub gabinecie lekarskim. Nie jest wymagane żadne specjalne szkolenie. Gwałtowny wzrost poziomu PSA może być oznaką szybkiego wzrostu tkanki prostaty. BPH jest jedną z możliwych przyczyn wysokiego poziomu PSA. Zapalenie prostaty lub zapalenie gruczołu krokowego to kolejna częsta przyczyna wysokiego poziomu PSA.

Po wstępnym badaniu i niezbędnych badaniach lekarz może zalecić dodatkowe badania w celu potwierdzenia BPH i wykluczenia innych stanów. Testy te mogą obejmować:

1. Badanie urodynamiczne. W tym badaniu pacjent oddaje mocz do pojemnika przymocowanego do specjalnego aparatu, który mierzy siłę i objętość strumienia podczas oddawania moczu. Wyniki testu pomagają śledzić postęp choroby, określając, czy stan się poprawia, czy pogarsza.
2. Badanie resztkowej objętości moczu. Ten test pokazuje, czy możesz całkowicie opróżnić pęcherz. Test można wykonać za pomocą USG lub wkładając cewnik do pęcherza po oddaniu moczu, aby zmierzyć, ile moczu pozostało w pęcherzu.
3. Prowadzenie 24-godzinnego dziennika oddawania moczu. Rejestrowanie częstotliwości oddawania moczu i ilości moczu może być szczególnie pomocne, jeśli więcej niż jedna trzecia moczu ma miejsce w nocy.
4. USG transrektalne. W takim przypadku do odbytnicy wprowadza się sondę ultradźwiękową, aby zmierzyć rozmiar i ocenić stan prostaty.
5. Badanie pęcherza moczowego (cystoskopia). W tym teście do cewki moczowej wprowadzany jest elastyczny cewnik z kamerą na końcu (cystoskop), który pozwala lekarzowi zobaczyć wnętrze cewki moczowej i pęcherza moczowego.
6. Biopsja prostaty. Może być konieczne pobranie próbek tkanki prostaty, aby wykluczyć raka prostaty.

Leczenie

Istnieje wiele różnych opcji leczenia BPH. Ty i Twój lekarz musicie wspólnie zdecydować, które leczenie jest dla Ciebie najlepsze. Czasami najlepiej sprawdza się kombinacja różnych zabiegów. Łagodne przypadki BPH mogą nie wymagać leczenia.

Główne metody leczenia BPH to:

• Aktywne monitorowanie przebiegu choroby.
• Terapia lekami.
• Chirurgia małoinwazyjna.
• Interwencje chirurgiczne.
• Aktywny nadzór.

Jeśli Twój lekarz wybierze tę opcję, Twój stan zdrowia będzie ściśle monitorowany bez żadnych leków ani operacji. Co więcej, będziesz co roku badany. Jeśli objawy nasilą się lub pojawią się nowe objawy, lekarz może zasugerować rozpoczęcie aktywnego leczenia. Mężczyźni z łagodnymi objawami mogą być dobrymi kandydatami do aktywnego nadzoru. Mężczyźni z łagodnymi objawami, które im nie przeszkadzają, są również dobrymi kandydatami.

Zaletą tego podejścia jest brak skutków ubocznych, ale istnieje możliwość, że później będzie trudniej zredukować objawy.

Terapia medyczna

Blokery alfa

Alfa-blokery to leki, które rozluźniają mięśnie cewki moczowej, prostaty i pęcherza. Poprawiają przepływ moczu i zmniejszają objawy BPH bez wpływu na wielkość prostaty. Alfa-blokery obejmują alfuzosin, terazosin, doxazosin i tamsulosin.

Jedną z zalet alfa-blokerów jest to, że zaczynają działać natychmiast po ich zażyciu. Skutki uboczne mogą obejmować zawroty głowy, zmęczenie i problemy z wytryskiem.

Mężczyźni z umiarkowanym lub ciężkim BPH oraz mężczyźni, którzy martwią się swoimi objawami, są dobrymi kandydatami do rozpoczęcia terapii alfa-adrenolitykami.

Inhibitory 5-alfa reduktazy

Inhibitory 5-alfa-reduktazy to leki, które blokują produkcję dihydrotestosteronu, męskiego hormonu, który może gromadzić się w prostacie i powodować jej wzrost. Leki te zmniejszają rozmiar prostaty i zwiększają przepływ moczu. Leki te obejmują finasteryd i dutasteryd.

Leki te znacznie zmniejszają ryzyko powikłań BPH. Zmniejszają również prawdopodobieństwo, że w przyszłości będziesz potrzebować operacji. Skutki uboczne obejmują zaburzenia erekcji i zmniejszone libido (popęd seksualny). Jednak będziesz musiał kontynuować przyjmowanie tabletek, aby zapobiec nawrotom objawów choroby.

Terapia skojarzona

W terapii skojarzonej alfa-blokery i inhibitory 5-alfa reduktazy są stosowane razem. Możliwe kombinacje leków obejmują finasteryd i doksazosynę lub dutasteryd i tamsulosin. Twój urolog może również przepisać kombinację alfa-blokerów i leków zwanych blokerami receptora muskarynowego, jeśli masz objawy nadreaktywnego pęcherza. W przypadku nadreaktywnego pęcherza, mięśnie pęcherza kurczą się w niekontrolowany sposób i powodują zwiększoną częstotliwość oddawania moczu, nagłą potrzebę oddawania moczu i nietrzymanie moczu. Leki przeciwmuskarynowe to leki rozluźniające mięśnie pęcherza.

Terapia skojarzona znacznie łagodzi objawy i zapobiega pogorszeniu BPH. Warto jednak pamiętać, że każdy lek może powodować skutki uboczne. Możesz mieć więcej skutków ubocznych w przypadku dwóch leków niż w przypadku zażycia tylko jednego leku.

Zabiegi alternatywne

Samoleczenie, stosowanie medycyny tradycyjnej, czy leczenie różnymi ziołami (ziołolecznictwo) nie jest zalecane przez pracowników służby zdrowia. Wiele badań pokazuje, że stosowanie takiego leczenia jest nieskuteczne, a w niektórych przypadkach może spowodować nieodwracalne szkody. Ponadto zioła i suplementy diety (suplementy diety) nie przechodzą tego samego procesu testowania co leki. W rezultacie jakość i czystość suplementów dostępnych bez recepty może się różnić.

Minimalnie inwazyjne interwencje chirurgiczne

Minimalnie inwazyjne interwencje są wykonywane przy minimalnym znieczuleniu i sugerują szybszy powrót do zdrowia. Dość często zabieg można wykonać bezpośrednio w gabinecie lekarskim lub ambulatorium.

Największą korzyścią z małoinwazyjnej chirurgii jest natychmiastowe złagodzenie objawów. Wielu mężczyzn doświadcza poprawy przepływu moczu i kontroli pęcherza po minimalnie inwazyjnej operacji. Jeśli masz problemy z moczem, niedrożność dróg moczowych, kamienie pęcherza moczowego, krew w moczu, objętość moczu zalegającego w pęcherzu po opróżnieniu lub nie zauważyłeś wpływu leków, to minimalnie inwazyjna interwencja może być kolejnym krokiem w leczeniu choroba.

Warto jednak wiedzieć, że wszelkie interwencje chirurgiczne, w tym małoinwazyjne, niosą ze sobą ryzyko wystąpienia działań niepożądanych, w tym:

• Infekcje dróg moczowych.
• Krew w moczu.
• Uczucie pieczenia podczas oddawania moczu.
• Konieczność częstszego opróżniania pęcherza.
• Nagła potrzeba oddania moczu.
• Zaburzenie erekcji.

Minimalnie inwazyjne techniki chirurgiczne obejmują:

1. Podniesienie cewki moczowej stercza (lub technika PUL) - W tej procedurze stosuje się specjalną maszynę do umieszczania maleńkich implantów w gruczole krokowym. Implanty te podnoszą i utrzymują powiększoną prostatę wyżej iw tej pozycji, przy jednoczesnym zmniejszeniu nacisku na cewkę moczową i poprawie przepływu moczu. W tym przypadku nie dochodzi do zniszczenia ani usunięcia tkanki prostaty. PUL można wykonać zarówno w znieczuleniu miejscowym, jak i ogólnym. Większość pacjentów zauważa poprawę objawów w ciągu 2 tygodni. W niektórych przypadkach może wystąpić ból lub pieczenie podczas oddawania moczu, krew w moczu lub stałe silne pragnienie oddania moczu. Te działania niepożądane zwykle ustępują w ciągu dwóch do czterech tygodni. Pacjenci z historią innych problemów zdrowotnych lub pacjenci z wysokim ryzykiem operacji mogą być dobrymi kandydatami do uniesienia cewki sterczowej.
2. Przezcewkowa termoterapia mikrofalowa (lub TUMT) - Ta procedura wykorzystuje mikrofale do zniszczenia tkanki prostaty. Najpierw lekarz wprowadza cewnik przez cewkę moczową do gruczołu krokowego, a następnie wbudowany w cewnik grzejnik wysyła mikrofale, które ogrzewają wybrane obszary prostaty. Ciepło niszczy nadmiar tkanki prostaty. Zabieg ten zazwyczaj nie wymaga znieczulenia, a ryzyko wystąpienia działań niepożądanych jest minimalne.
3. Ablacja konwekcyjna parą wodną (terapia Rezum) w patologii prostaty - ta procedura wykorzystuje energię cieplną do zniszczenia nadmiaru tkanki prostaty. Jednocześnie sterylna woda w specjalnym przenośnym urządzeniu jest podgrzewana do temperatury tuż powyżej temperatury wrzenia, gdy zamienia się w parę. Ta gorąca para powoduje następnie szybką śmierć komórek. Leczenie można wykonać w gabinecie lekarskim w znieczuleniu miejscowym. Po zabiegu przez jakiś czas możesz mieć krew w moczu, a także będziesz musiał używać cewnika przez kilka dni. Bolesne lub częste oddawanie moczu po zabiegu powinno ustąpić po około 3 tygodniach. Seksualne skutki uboczne, takie jak zaburzenia erekcji, są mało prawdopodobne.

Tradycyjne procedury chirurgiczne

Interwencje chirurgiczne z usunięciem części tkanki prostaty wykonuje się, gdy inne metody terapii są nieskuteczne, z bardzo wyraźnymi objawami (na przykład, gdy oddanie moczu jest całkowicie niemożliwe). Obejmują one:

• Przezcewkowa resekcja prostaty (TURP)

  TURP jest jedną z najczęstszych procedur w przypadku BPH. W tej operacji, po wykonaniu znieczulenia, chirurg wprowadza specjalny cienki instrument przez żołądź prącia do cewki moczowej. Za pomocą tego narzędzia lekarz usuwa nadmiar tkanki prostaty. Po zabiegu cewnik jest zwykle potrzebny od 1 do 2 dni. Efekt takiego leczenia zwykle utrzymuje się 15 lat lub dłużej. Jak każda inna operacja, TURP ma skutki uboczne, a znieczulenie zastosowane w zabiegu niesie ze sobą pewne ryzyko. Skutki uboczne TURP mogą obejmować wytrysk wsteczny, zaburzenia erekcji, pooperacyjne infekcje dróg moczowych i nietrzymanie moczu. Pełny powrót do zdrowia trwa od 4 do 6 tygodni.

• Wyłuszczenie laserowe prostaty

  W tej procedurze chirurg wprowadza cienki instrument przez prącie do cewki moczowej. Laser wprowadzony do instrumentu niszczy nadmiar tkanki prostaty. Jednak, podobnie jak w przypadku przezcewkowej resekcji prostaty, nie są wymagane żadne nacięcia. Powrót do zdrowia po enukleacji laserowej jest bardzo szybki, ale potem przez kilka dni możesz mieć krew w moczu i częste lub bolesne oddawanie moczu. Ta procedura wymaga również znieczulenia, co wiąże się z pewnym ryzykiem.

• Operacja usunięcia prostaty

  Obecnie operacje usunięcia prostaty z powodu BPH u mężczyzn wykonywane są niezwykle rzadko przy nieskuteczności wszystkich innych metod terapii. Te operacje wiążą się ze znacznym ryzykiem i skutkami ubocznymi, w tym zaburzeniami układu moczowego, zaburzeniami erekcji i poważnymi komplikacjami podczas samej operacji.

Komplikacje

Brak odpowiedniej opieki medycznej nad BPH może prowadzić do rozwoju poważnych powikłań, do których należą:

• Nagła i całkowita niemożność oddania moczu (zatrzymanie moczu, bezmocz). W tym stanie może być konieczne wprowadzenie cewnika do pęcherza, aby umożliwić odpływ moczu z przepełnionego pęcherza. W niektórych przypadkach może być również wymagany zabieg chirurgiczny w celu zmniejszenia zatrzymania moczu.
• Infekcje dróg moczowych. Brak całkowitego opróżnienia pęcherza może zwiększyć ryzyko rozwoju infekcji dróg moczowych.
• Kamienie pęcherza. Kamienie pęcherza tworzą się również z powodu niemożności całkowitego opróżnienia pęcherza. Kamienie mogą powodować infekcje, podrażnienie pęcherza, krew w moczu i dalsze utrudnienie przepływu moczu.
• Uszkodzenie pęcherza. W przypadku niepełnego opróżniania pęcherz może się rozciągać, co z czasem prowadzi do osłabienia jego ściany mięśniowej. W rezultacie pęcherz nie jest w stanie prawidłowo się kurczyć, co dodatkowo utrudnia opróżnianie.
• Uszkodzenie nerek. Zatrzymanie moczu może powodować zwiększone ciśnienie w pęcherzu i cofanie się moczu do nerek, co może bezpośrednio uszkodzić nerki lub zwiększyć ryzyko rozwoju infekcji. Te komplikacje są niezwykle poważne i mogą trwać całe życie.

Większość mężczyzn z powiększonym gruczołem krokowym rzadko rozwija te powikłania, ale pamiętaj, że wiele powikłań, w tym ostre zatrzymanie moczu lub uszkodzenie nerek, może stanowić poważne zagrożenie dla twojego zdrowia i życia. W przypadku wystąpienia jakichkolwiek objawów choroby należy natychmiast skonsultować się z lekarzem.

Dieta i zapobieganie rozwojowi gruczolaka prostaty

Niestety nie ma niezawodnego sposobu na zapobieganie rozwojowi gruczolaka gruczołu krokowego, ale odchudzanie i odpowiednie odżywianie z dużą zawartością owoców i warzyw w diecie może zmniejszyć tempo powiększania się prostaty. Może to wynikać z faktu, że nadmiar tkanki tłuszczowej w organizmie może podnosić poziom hormonów i innych czynników we krwi oraz stymulować wzrost komórek prostaty. Stała aktywność fizyczna pomaga również kontrolować wagę i poziom hormonów, zmniejszając w ten sposób ryzyko rozwoju gruczolaka prostaty.